«Η κοινωνία σε θέλει να είσαι απλώς ένα φωτοαντίγραφο, ποτέ ένα πρωτότυπο» Όσσο

Δευτέρα 18 Μαρτίου 2013

Γλέντι και χορός με τα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας


Οι γεμάτοι χορό εορτασμοί του Τριωδίου ολοκληρώνονται την Καθαρή Δευτέρα. Η εξοχή έχει την τιμητική της αφού μικροί και μεγάλοι καλωσορίζουν την άνοιξη διασκεδάζοντας στον καθαρό αέρα. Οι χαρταετοί γεμίζουν χρώματα τον γαλάζιο ουρανό χαρίζοντας μοναδικές στιγμές χαράς στα μικρά αλλά και στα μεγάλα παιδιά, ενώ οι σαρακοστιανοί μεζέδες στολίζουν το τραπέζι της Καθαρής Δευτέρας που συμβολίζει την πνευματική και σωματική «κάθαρση» πριν από την κατάνυξη της Μεγάλης Σαρακοστής. Όλη η Ελλάδα υποδέχεται τη Σαρακοστή με...
τα δικά της ξεχωριστά έθιμα. Ενδεικτικά:
Ο βλάχικος γάμος στη Θήβα
Η Θήβα έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να γιορτάζει τις Απόκριες. Μ΄έναν γάμο. Ο βλάχικος γάμος αυτό το παράξενο έθιμο της Θήβας άρχισε το 1830, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Είναι μία αποκριάτικη γιορτή που γίνεται κάθε χρόνο την Καθαρή Δευτέρα και αποτελεί το αποκορύφωμα των εκδηλώσεων που ξεκινούν την Τσικνοπέμπτη.
Όπως κάθε γάμος συνοδεύεται από γλέντι, χορό και ξέφρενη διασκέδαση. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν την Τσικνοπέμπτη, όπου όλη η πόλη ξεφαντώνει καταναλώνοντας πολύ κρασί και εδέσματα, και τελειώνουν την Καθαρή Δευτέρα με τον Βλάχικο γάμο στον κεντρικό δρόμο της πόλης. Κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων οι παρέες των «βλάχων», γυρίζουν στις ταβέρνες και στήνουν γλέντι με παραδοσιακούς χορούς, ξεσηκώνοντας και παρασύροντας επισκέπτες και κατοίκους της περιοχής. Όπως είναι αναμενόμενο δεν σταματούν πριν από τις πρώτες πρωινές ώρες.
Την Κυριακή γίνονται τα αρραβωνιάσματα ενώ την Καθαρή Δευτέρα, πίπιζες, νταούλια και άλλα παραδοσιακά όργανα συνοδεύουν την γαμήλια πομπή από την εκκλησία της «Αγίας Τριάδας» προς τον δρόμο του Επαμεινώνδα, εκεί όπου βρίσκονται τα σπίτια των συμπεθέρων. Εκεί γίνεται η συμφωνία μεταξύ των συμπέθερων όπου κατά την διάρκεια της συζήτησης διευθετούν μέσα από ένα σατυρικό διάλογο, τις κάποιες αντιρρήσεις που έχουν με αφορμή την χαμένη αγνότητα της νύφης, με πραγματικό σκοπό την αύξηση της προίκας. Μετά την διευθέτηση των διαφορών τους ακολουθεί γλέντι και ξεφάντωμα γύρω από φωτιές που έχουν ανάψει στους δρόμους.
Αλευρομουτζουρώματα στο Γαλαξίδι
Στο γραφικό Γαλαξίδι, το ξεφάντωμα συνεχίζεται την Καθαρή Δευτέρα με τα αλευρομουτζουρώματα. Οι εβδομάδες της Αποκριάς για το Γαλαξίδι αποκτούν ιδιαίτερη εορταστική και ψυχαγωγική ζωντάνια. Από τις πρώτες μέρες του Τριωδίου σχεδόν κάθε βράδυ ανάβουν φωτιές από τον Κούκουνα ως τις παραλίες με χορευτές και όργανα. Το αποκορύφωμα του αποκριάτικου γλεντιού είναι τα Γαλαξιδιώτικα Κούλουμα της Καθαρής Δευτέρας. Το μεσημέρι μετά την παρέλαση των αρμάτων τρώνε συντροφιές-συντροφιές σε σπίτια ή στην εξοχή και στη συνέχεια κατεβαίνουν στην αγορά, όπου γίνεται το «μουτζούρωμα» και το «αλεύρωμα» κάτω από τους ήχους δυνατής αποκριάτικης μουσικής . Οι εορταστές ρίχνουν σακούλες που άλλες είναι γεμάτες με φούμο και άλλες με αλεύρι στους ανυποψίαστους περαστικούς αλλά κυρίως μεταξύ τους. Αν θέλετε να συμμετέχετε κι εσείς σ΄αυτή την αποκριάτικη γιορτή μπορείτε να προμηθευτείτε τις ειδικές στολές που πουλάνε στον κεντρικό δρόμο του Γαλαξιδίου προς την παραλία και οι οποίες θα σας προστατεύσουν από το φούμο που δεν βγαίνει με τίποτα από τα ρούχα. Κατεβείτε λοιπόν στην παραλία και διασκεδάστε όσο αντέχετε. Να ξέρετε ότι το τοπίο που θα δείτε μετά, θα μοιάζει με … πεδίο μάχης!
Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην βυζαντινή εποχή, που οι παλιάτσοι των ιπποδρόμων χρωμάτιζαν τα πρόσωπά τους. Αυτό όμως έλαβε μεγάλη ακμή στην εποχή της ιστιοφόρου Ναυτιλίας, δηλαδή από το 1840 και μετά. Και αυτό γιατί τότε τα ιστιοφόρα ταξίδευαν από το Μάρτιο μέχρι το Νοέμβριο, έτσι οι εκδηλώσεις της αποκριάς ήταν συγχρόνως και αποχαιρετιστήριες εκδηλώσεις.
Το «μπουρανί» στον Τύρναβο
Κρατήστε όμως την ενέργειά σας και για το Μπουρανί, που γίνεται την Καθαρή Δευτέρα στον Τύρναβο, μια μοναδική αναβίωση ενός αρχαίου διονυσιακού τελετουργικού, που θα σας μυήσει στη μαγεία του θεού Διόνυσου μέσα από ιδιαίτερα πράγματα και άφθονο δωρεάν τσίπουρο. Το «Μπουρανί» είναι η λέξη που κλείνει μέσα της όλη την αρχέγονη μαγεία του Τυρναβίτικου αυτού εθίμου. Πρόκειται για ένα λαϊκό πανηγύρι, μια γιορτή για το φαλλό που συμβολίζει την αναπαραγωγή. Οι ρίζες του εθίμου βρίσκονται στις πανάρχαιες εορτές των Ελλήνων. Την Καθαρή Δευτέρα οι κάτοικοι της πόλης, κατευθύνονται στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία και στρώνουν στο έδαφος τα φαγητά ενώ παράλληλα ετοιμάζουν τη φωτιά για το «μπουρανί» . Το «μπουρανί» είναι μία χορτόσουπα από σπανάκι και ξίδι. Όταν τελειώσει το βράσιμο του «μπουρανί» όλοι μεταφέρονται στις όχθες του Τιταρήσιου ποταμού, τρώνε, πίνουν και συνεχίζουν τα άσεμνα πειράγματα και τραγούδια. Ο πιο μεθυσμένος ανακηρύσσεται «Βασιλιάς της Αποκριάς» και αρχίζει την πορεία του μέσα στην πόλη με τη συνοδεία του να κάνει άσεμνες χειρονομίες και πειράγματα.
Βόνιτσα, το έθιμο του «Αχυρένιου Γληγοράκη»
Ο Γληγοράκης λέγεται ότι ήταν ψαράς και απαρνήθηκε τη θάλασσα ψάχνοντας τη μοίρα του στη στεριά. Οι σημερινοί ψαράδες της Βόνιτσας καταδικάζουν αυτήν του την πράξη και κάθε τέτοια μέρα τον τιμωρούν. Φτιάχνοντας λοιπόν έναν αχυρένιο ψαρά, τον δένουν σ’ ένα γάιδαρο και τον γυρνούν σε όλο το χωριό. Όσο περνά η μέρα στήνουν μεγάλο γλέντι με τραγούδι και χορό και στη συνέχεια ρίχνουν τον καημένο τον Γληγοράκη σε μια βάρκα που φλέγεται στ’ ανοιχτά.
Το έθιμο των Μουντζούρηδων στον Πολύσιτο της Βιστωνίδας
Εδώ η προετοιμασία ξεκινά από την προηγούμενη μέρα με την παρασκευή της παραδοσιακής Λαγάνας και το βράσιμο της φασολάδας από τις γυναίκες του χωριού, για να προσφέρουν στους επισκέπτες τους την επόμενη μέρα. Τους επισκέπτες τους περιμένει μια έκπληξη, αφού τους υποδέχονται δύο μεταμφιεσμένοι οι οποίοι προσπαθούν να τους μουντζουρώσουν με την καπνιά από το καζάνι που έβραζε η φασολάδα έτσι ώστε όλοι να γιορτάσουν την Καθαρή Δευτέρα μασκαρεμένοι!
Το έθιμο του «Αγά» στα Μεστά της Χίου
Το έθιμο του Αγά έχει ρίζες από την Τουρκοκρατία και μέχρι σήμερα είναι το ίδιο διασκεδαστικό την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας. Ο Αγάς εισβάλει στο χωριό με τη συνοδεία του και παίρνει θέση στην κεντρική πλατεία. Εκεί μαζεύεται ο κόσμος όπου “δικάζεται” για διάφορα παραπτώματα που του καταλογίζονται και πληρώνει το ανάλογο πρόστιμο! Από αυτή τη διαδικασία δε γλιτώνει κανείς από τους παρευρισκόμενους. Τα χρήματα που μαζεύονται από τα υποτιθέμενα πρόστιμα καταλήγουν στο ταμείο του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού. Ένα πρωτότυπο έθιμο με πολύ χιούμορ και κοινωφελές έργο παράλληλα.
Το έθιμο της καμήλας στο Δήμο Τοπείρου
Στη Σταυρούπολη της Ξάνθης, θα τελεστεί και φέτος, στις 12 το μεσημέρι, το έθιμο της καμήλας, στην κεντρική πλατεία του οικισμού. Κατά την τέλεση του δρώμενου, συμμετέχουν οι κάτοικοι, μαζί με τους επισκέπτες, μεταμφιεσμένοι κάνοντας διάφορους ήχους και μουτζουρώνοντας ο ένας τον άλλο, σε μια παρέλαση χρωμάτων και χαράς, με οδηγό ένα ομοίωμα καμήλας κι έναν ενήλικο να παριστάνει τον καμηλιέρη Άραβα. Στο τέλος της πομπής μοιράζονται στους παρευρισκόμενους δωρεάν νηστίσιμα εδέσματα και άφθονο κρασί. Από τις 9 το πρωί, στα δημοτικά διαμερίσματα Γαλάνης, Ολβίου, Αβάτου, Ερασμίου και Μαγγάνων, του Δήμου Τοπείρου Ξάνθης, μετά την παρέλαση των καρναβαλιστών, θα προσφερθεί η παραδοσιακή φασολάδα, μαγειρεμένη σε τεράστια καζάνια από τις γυναίκες των οικισμών και χειροποίητη λαγάνα σε παραδοσιακούς, υπαίθριους φούρνους. Μία ώρα αργότερα, στην κεντρική πλατεία Λεύκης Ξάνθης θα στηθεί ένα παραδοσιακό γλέντι με νόστιμη φασολάδα, ρεβιθάδα και άλλα εκλεκτά νηστίσιμα εδέσματα. Στα ‘Αβδηρα της Ξάνθης θα ζωντανέψουν, στις 11:30 το πρωί, παραδοσιακά έθιμα- “γάμοι”, “μουντζούρηδες “- ενώ θα παρουσιαστούν σατιρικά θέματα. Μετά το τέλος της παρέλασης, το κοινό θα μπορεί να απολαύσει νηστίσιμα εδέσματα, που θα προσφέρονται στα στέκια των Θρακιωτών, Ποντίων, Σαρακατσάνων και Μικρασιατών, με ανάλογη μουσική.
«Μπουλούκια» στη Νάουσα
Στην πόλη της Νάουσας, και την Καθαρά Δευτέρα, θα κυκλοφορούν ελεύθερα τα μπουλούκια χωρίς το προσωπείο, παρασύροντας τους επισκέπτες σε ένα ξέφρενο γλέντι. Ωστόσο, σε γύρω περιοχές του δήμου Νάουσας (περιοχή “Ρουντίνα”, Ανθέμια, περιοχή “Ροδινα” Αγγελοχωρίου, πλατεία Καρατάσου και Γιαννακοχώρι) θα στηθούν από τις 10 το πρωί ένα σωρό εκδηλώσεις όπου κάτοικοι και επισκέπτες θα μπορούν να πετάξουν χαρταετούς και να απολαύσουν τα τοπικά εδέσματα.
Λαογραφικές και διονυσιακές εκδηλώσεις στη Θάσο
Στην Παναγιά Θάσου, διοργανώνονται λαογραφικές και διονυσιακές εκδηλώσεις. Οι κάτοικοι τιμούν τον αρχαίο θεό Διόνυσο, με ποικίλες εκδηλώσεις, παρέλαση αρμάτων, παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια.

Διαβάστε επίσης:
Άρτα: Κούλουμα στο Εκθεσιακό κέντρο
Δ. Νεάπολης- Συκεών: Φεστιβάλ Παράδοσης και γλέντι την Καθαρά Δευτέρα
Με κέφι υποδέχτηκε τις απόκριες ο Δ. Αιγάλεω
Με πολύ κέφι και χορό, συνεχίζεται το Λαμιώτικο Καρναβάλι
Γενίτσαροι και Μπούλες κατακλύζουν τη Νάουσα!
Aπόκριες – Κούλουμα 2013 στο Δήμο Πειραιά
Καθαρά Δευτέρα στον Κορύλοβο Δράμας
Καθαρά Δευτέρα στο Δ. Θεσσαλονίκης
Kαρναβάλι στο Δ. Αλεξανδρούπολης
Αποκριάτικο ξεφάντωμα στο Δήμο Ερέτριας
Αποκριάτικες εκδηλώσεις στο Δ. Ρήγα Φεραίου
Δ. Αθηναίων: Με τσίκνισμα στη Βαρβάκειο ανοίγουν οι αποκριάτικες εκδηλώσεις
 http://www.aftodioikisi.gr